چند روزی است خبر تخریب باغ گیاه شناسی نوشهر اعتراضات دوستداران محیط زیست و منابع طبیعی را در سراسر کشور را برانگیخته است و این تخریب ؛ دو باره نشان داد که توسعه بر محیط زیست مقدم تر است مخصوصا" توسعه شهری که در چند سال اخیر به علت افزایش جمعیت و افزایش ماشینهای سواری و راحت طلبی مردم موجب نابودی بخشی عظیمی از منابع طبیعی کشور ؛ مخصوصا" قطع درختان زیادی را به همراه داشته است .
در مورد تخریب باغ گیاه شناسی نوشهر مطالب بسیار گفته شده است ولی جناب مهندس درویش به موضوع جالبی اشاره نمودند و باعث شده است که بنده تاکنون نسبت به اینکه از وجود چنین گنجینه های مانند دانشکده منابع طبیعی کرج و باغ گیاه شناسی نوشهر در کشور بی خبر بوده ام بسیار افسوس بخورم و مطالب جناب درویش عبارت است از :
" وضعيت ديرينه‌ترين دانشكده منابع طبيعي كشور در كرج از اين هم فاجعه‌بارتر است! دانشكده اي كه دست كم نيم قرن است كه دانشجويانش را پيوسته براي درس درخت‌شناسي به اين باغ پژوهشي گسيل مي‌دارد و تقريباً همه‌ي دانشجويان فارغ‌التحصيل اين دانشكده – از جمله نگارنده – از آن رويداد و حضور در باغ اكولوژي نوشهر خاطراتي شيرين به ياد دارند (هرگز محمّد درويش خاطره حضورش در پاييز 1368 را به همراه شادروان دكتر جوانشير و ديگر همكلاسي‌ها از جمله علي سلاجقه از ياد نمي‌برد!"
لذا ابتدا باید برای خودم که رشته تحصیلم منابع طبیعی نبوده افسوس بخورم زیرا هیچگاه این باغ گیاه شناسی را از نزدیک مشاهده نکردم و همچنین نمی توانم همچون کارشناسان منابع طبیعی میزان عمق خسارت وارده به این باغ اکولوژی در اثر تخریب و یورش چند روزه را درک کنم و از طرفی باید برای دانشجویان آینده رشته منابع طبیعی افسوس بخورم که اگر روند این تخریب ها ادامه داشته باشد در آینده نه چندان دور با تخریب این نوع باغها ؛ فقط نام باغهای ایرانی را باید در کتابهای تاریخی جستجو کرد و یا برای ساخت چنین باغهای هزینه های بس سنگین پرداخت کنیم.
برای شناخت بیشتر از زمان تاسیس باغ گیاه شناسی نوشهر به اینترنت مراجعه کردم
تعریف باغ گیاه شناسی
باغ گياهشناسي مكاني است كه در آن مجموعه اي از گياهان بومي و غير بومي در فضاي باز و در گلخانه ها كشت مي شوند و نقش مهمي در زمينه های مختلف تحقيقاتي از جمله علوم گياهي و باغباني ، آموزش عمومي و آشنا ساختن مردم به اهميت گياهان و لزوم حفاظت از آنها بر عهده دارند. به علاوه باغ گياهشناسي به عنوان ذخيره ژنتيكي گياهان در معرض خطر انقراض مورداستفاده قرار می گیرد. در باغهاي گياهشناسي امكانات لازم براي مطالعه و تحقيق درباره تنوع زيستي وحفاظت از آنها فراهم مي‌باشد. با بهره گيري از روش هاي مختلف علمي، امكان شناخت گونه‌هاي گياهي كشور فراهم گشته و محدوده پراكنش آنها تعيين مي‌گردد. تحقيق در زمينه روش هاي تكثير و پرورش گونه‌هاي با ارزش از نظر حفاظتي و اقتصادي از موضوعات ديگري است كه در باغهاي گياهشناسي به آن پرداخته مي شود.
باغهای گیاه شناسی ایران
عمليات اجرايي باغ گياهشناسي ملي ايران در سال 1347 با واگذاري قطعه زميني از مراتع ملي شده در اراضي چيتگر واقع در كنار اتوبان تهران-كرج آغاز گرديده و مراحل نهائي خود را طي مي كند. مساحت باغ حدود 145 هكتار مي‌باشد. ارتفاع آن از سطح دريا 1320 متر بوده و داراي آب و هواي نيمه خشك و ميزان بارندگي متوسط ساليانه حدود 240 ميليمتر است. حداكثر دماي هوا در ماههاي تير و مرداد به 43-42 درجه سانتيگراد و حداقل دماي هوا در زمستان به پائين تر از 10- درجه سانتيگراد مي رسد.طرح جامع باغ به نحوي پيش بيني گرديده است كه نشان دهنده الگويي از باغهاي ايران باشد. به اين منظور يك ميدان در مركز باغ پيش بيني شده كه چهار بلوار درچهار جهت آن مي‌پيوندد.
باغ گياه شناسي ملي ايران که به زعم بسياري از صاحبنظران و کارشناسان اروپايي با باغ گياه شناسي کيو در لندن برابري مي کند، شاهکاري در خاورميانه است. شاهکاري که از نظر طراحي و تنوع گونه اي در سطح کشورهاي پيشرفته بوده و بسياري از باغات گياهشناسي را توان رقابت با آن نيست. باغ گياه شناسي ملي ايران که در غرب تهران واقع شده داراي 7 باغ اقماري است. باغ گياهشناسي نوشهر، کلکسيون هاي گياهان بياباني در يزد، گياهان شور پسند و کويري در کوير کاشان، گرمسيري در دزفول، دارويي در همدان و دو باغ گياه شناسي در تبريز و يزد. اما گل سرسبد اين باغ هاي اقماري باغ اکولوژي نوشهر بود که به دليل داشتن گونه هاي بي نظيري مانند درخت غول، بلوط هميشه سبز، توت آمريکايي، ژنکيو، لاله دار(درخت لاله) و غيره همه ساله پذيراي تعداد زيادي از دانشجويان رشته منابع طبيعي بود. دانشجوياني که از نام بسياري از گونه هاي غيربومي هيچ ذهنيتي جز يک نام و تصوير در جزوه هاي درسي نداشتند. باغ اکولوژي نوشهر ذخيره گاه و منبع ژنتيکي ارزشمندي بود که ارزش گونه هاي موجود در آن از نظر مطالعه براي تامين نيازهاي چوبي کشور و از بعد زيبايي شناختي و کاربري در فضاي سبز بي نظير بود.
اما باغ گیاه شناسی نوشهر
در سال ۱۳۳۳ حدود ۷ هكتار از زمينهاي ايستگاه كشاورزي نوشهر جهت كاشت گونه هاي درختي و درختچه اي در نظر گرفته شد و تعدادي گونه ا ز خارج و داخل كشور جمع آوري و در ۷۳ قطعه مختلف كاشت گرديد. بدين وسيله آربراتوم ( مجموعه درخت و درختچه ) بنا گذاشته شد .هدف از احداث اين باغ انجام مطالعات اكولوژي از جمله بررسي روند سازگاري گونه كاشته شده بود .اين باغ مجموعه هاي ساده و زيبايي از جمله آلاچيق و آبنما را كه نمايي از باغ هاي ايراني است , در خود جاي داده است . باغ گياهشناسي نوشهر از نظر وسعت و قدمت دومين باغ گياهشناسي در كشور است .حضور مجموعه اي از گونه هاي منحصر به فرد در آربراتوم باعث شهرت جهاني آن شده و هر ساله مورد بازديد بسياري از محققين و دانشجويان رشته هاي مرتبط قرار مي گيرد .
اين گنجينه با ارزش از نظر حضور و تنوع گونه هاي گياهي شايان توجه است . اهداف اوليه احداث اين مجموعه همانند اهداف ساير باغ هاي گياهشناسي دنيا , در واقع آموزش و تحقيقات بنيادي در رابطه با علوم زيستي و گياهي است . انتقال گونه هاي جنگلي بومي و وارد كردن گونه هاي غير بومي , ايجاد كلكسيونهاي مختلف و پوپلمانهاي آزمايشي از گونه هاي مختلف با فرمهاي زينتي متنوع از اهداف در دست اجرا در اين با غ مي باشد . براي اين باغ همانند ساير باغ هاي گياهشناسي دنيا در كنار آربراتوم , بخشهاي مختفي از جمله قطعات درختچه هاي زينتي , گياهان معطر و پرچين سازي , سوزني برگان , گياهان پيازي , گياهان گرمسيري , گياهان دارويي , توندرا , باغ سيستماتيك ,گلخانه گياهان گرمسيري , ومجموعه گياهان خشك يا هرباريوم در نظر گرفته شد.
چرا در زمان مهندس محمود حجتی طرح اجرا نشد
اجراي پروژه ايجاد جاده کمربندي توسعه بندر نوشهر به زمان وزارت مهندس محمود حجتي باز مي گردد. در آن مقطع کارشناسان سازمان بنادر و کشتيراني در جلسه اي با حضور وزير جهاد کشاورزي و رييس وقت موسسه تحقيقات جنگل ها و مراتع يعني دکتر عادل جليلي حضور يافته و با مقاومت شديد جليلي مواجه مي شوند. حجتي نيز با توجه به دفاع کارشناسي و مخالفت رييس موسسه تحقيقات جنگل ها و مراتع اظهار مي دارد: اگر بحث مديريتي بود اظهار نظر مي کردم، اما چون مباحث کارشناسي است نظر نهايي وزارت جهاد کشاورزي هماني است که از سوي جليلي اعلام شد.
عوامل تخریب باغ گیاه شناسی نوشهر چه کسانی هستند
به گفته دکتر محمد اميني رييس مرکز تحقيقات کشاورزي و منابع طبيعي مازندران، سازمان بنادر و کشتيراني هيچ گونه مجوزي از وزارت جهاد کشاورزي دريافت نکرده و با نظر مساعد فرماندار اقدام به تخريب باغ اکولوژي نوشهر کرده اند.
وي با اشاره به جلسات متعددي که با حضور مسئولين سازمان بنادر و کشتيراني برگزار شده، مي گويد: در حال حاضر اقدام غير قانوني سازمان بنادر متوقف شده و قرار است ادامه عمليات با بررسي هاي کارشناسي انجام شود.
اميني تعداد درختان قطع شده در باغ نوشهر را 200 پايه اعلام کرده و مي افزايد: سن اين درختان بين 20-15 سال بوده و متعلق به 12-10 گونه هستند.
وي تصريح مي کند: خسارات از نظر ريالي برآورد نشده اما قرار است باغ گياهشناسي مجددا احيا شود.
رييس مرکز تحقيقات کشاورزي و منابع طبيعي در خصوص تهديدهاي ناشي از ايجاد بزرگراه در مجاورت باغ اکولوژي نوشهر اظهار مي دارد: اگر جاده به درستي احداث شود، ميزان تنش ها و خسارات به حداقل مي رسد.
وي شکايت از سازمان بنادر و کشتيراني را اقدامي نادرست دانسته و تاکيد مي کند: اين سازمان بدون هماهنگي عمل کرده و تعهد دارد تمام خسارات وارده را از نظر ريالي جبران کند.
منابع تهیه مطلب : وبلاگ مهار بیانان زائی ؛ سایت باغ گیاه شناسی ملی ایران و خبرگزاری موج
در مورد تخریب باغ گیاه شناسی نوشهر مطالب بسیار گفته شده است ولی جناب مهندس درویش به موضوع جالبی اشاره نمودند و باعث شده است که بنده تاکنون نسبت به اینکه از وجود چنین گنجینه های مانند دانشکده منابع طبیعی کرج و باغ گیاه شناسی نوشهر در کشور بی خبر بوده ام بسیار افسوس بخورم و مطالب جناب درویش عبارت است از :
" وضعيت ديرينه‌ترين دانشكده منابع طبيعي كشور در كرج از اين هم فاجعه‌بارتر است! دانشكده اي كه دست كم نيم قرن است كه دانشجويانش را پيوسته براي درس درخت‌شناسي به اين باغ پژوهشي گسيل مي‌دارد و تقريباً همه‌ي دانشجويان فارغ‌التحصيل اين دانشكده – از جمله نگارنده – از آن رويداد و حضور در باغ اكولوژي نوشهر خاطراتي شيرين به ياد دارند (هرگز محمّد درويش خاطره حضورش در پاييز 1368 را به همراه شادروان دكتر جوانشير و ديگر همكلاسي‌ها از جمله علي سلاجقه از ياد نمي‌برد!"
لذا ابتدا باید برای خودم که رشته تحصیلم منابع طبیعی نبوده افسوس بخورم زیرا هیچگاه این باغ گیاه شناسی را از نزدیک مشاهده نکردم و همچنین نمی توانم همچون کارشناسان منابع طبیعی میزان عمق خسارت وارده به این باغ اکولوژی در اثر تخریب و یورش چند روزه را درک کنم و از طرفی باید برای دانشجویان آینده رشته منابع طبیعی افسوس بخورم که اگر روند این تخریب ها ادامه داشته باشد در آینده نه چندان دور با تخریب این نوع باغها ؛ فقط نام باغهای ایرانی را باید در کتابهای تاریخی جستجو کرد و یا برای ساخت چنین باغهای هزینه های بس سنگین پرداخت کنیم.
برای شناخت بیشتر از زمان تاسیس باغ گیاه شناسی نوشهر به اینترنت مراجعه کردم
تعریف باغ گیاه شناسی
باغ گياهشناسي مكاني است كه در آن مجموعه اي از گياهان بومي و غير بومي در فضاي باز و در گلخانه ها كشت مي شوند و نقش مهمي در زمينه های مختلف تحقيقاتي از جمله علوم گياهي و باغباني ، آموزش عمومي و آشنا ساختن مردم به اهميت گياهان و لزوم حفاظت از آنها بر عهده دارند. به علاوه باغ گياهشناسي به عنوان ذخيره ژنتيكي گياهان در معرض خطر انقراض مورداستفاده قرار می گیرد. در باغهاي گياهشناسي امكانات لازم براي مطالعه و تحقيق درباره تنوع زيستي وحفاظت از آنها فراهم مي‌باشد. با بهره گيري از روش هاي مختلف علمي، امكان شناخت گونه‌هاي گياهي كشور فراهم گشته و محدوده پراكنش آنها تعيين مي‌گردد. تحقيق در زمينه روش هاي تكثير و پرورش گونه‌هاي با ارزش از نظر حفاظتي و اقتصادي از موضوعات ديگري است كه در باغهاي گياهشناسي به آن پرداخته مي شود.
باغهای گیاه شناسی ایران
عمليات اجرايي باغ گياهشناسي ملي ايران در سال 1347 با واگذاري قطعه زميني از مراتع ملي شده در اراضي چيتگر واقع در كنار اتوبان تهران-كرج آغاز گرديده و مراحل نهائي خود را طي مي كند. مساحت باغ حدود 145 هكتار مي‌باشد. ارتفاع آن از سطح دريا 1320 متر بوده و داراي آب و هواي نيمه خشك و ميزان بارندگي متوسط ساليانه حدود 240 ميليمتر است. حداكثر دماي هوا در ماههاي تير و مرداد به 43-42 درجه سانتيگراد و حداقل دماي هوا در زمستان به پائين تر از 10- درجه سانتيگراد مي رسد.طرح جامع باغ به نحوي پيش بيني گرديده است كه نشان دهنده الگويي از باغهاي ايران باشد. به اين منظور يك ميدان در مركز باغ پيش بيني شده كه چهار بلوار درچهار جهت آن مي‌پيوندد.
باغ گياه شناسي ملي ايران که به زعم بسياري از صاحبنظران و کارشناسان اروپايي با باغ گياه شناسي کيو در لندن برابري مي کند، شاهکاري در خاورميانه است. شاهکاري که از نظر طراحي و تنوع گونه اي در سطح کشورهاي پيشرفته بوده و بسياري از باغات گياهشناسي را توان رقابت با آن نيست. باغ گياه شناسي ملي ايران که در غرب تهران واقع شده داراي 7 باغ اقماري است. باغ گياهشناسي نوشهر، کلکسيون هاي گياهان بياباني در يزد، گياهان شور پسند و کويري در کوير کاشان، گرمسيري در دزفول، دارويي در همدان و دو باغ گياه شناسي در تبريز و يزد. اما گل سرسبد اين باغ هاي اقماري باغ اکولوژي نوشهر بود که به دليل داشتن گونه هاي بي نظيري مانند درخت غول، بلوط هميشه سبز، توت آمريکايي، ژنکيو، لاله دار(درخت لاله) و غيره همه ساله پذيراي تعداد زيادي از دانشجويان رشته منابع طبيعي بود. دانشجوياني که از نام بسياري از گونه هاي غيربومي هيچ ذهنيتي جز يک نام و تصوير در جزوه هاي درسي نداشتند. باغ اکولوژي نوشهر ذخيره گاه و منبع ژنتيکي ارزشمندي بود که ارزش گونه هاي موجود در آن از نظر مطالعه براي تامين نيازهاي چوبي کشور و از بعد زيبايي شناختي و کاربري در فضاي سبز بي نظير بود.
اما باغ گیاه شناسی نوشهر
در سال ۱۳۳۳ حدود ۷ هكتار از زمينهاي ايستگاه كشاورزي نوشهر جهت كاشت گونه هاي درختي و درختچه اي در نظر گرفته شد و تعدادي گونه ا ز خارج و داخل كشور جمع آوري و در ۷۳ قطعه مختلف كاشت گرديد. بدين وسيله آربراتوم ( مجموعه درخت و درختچه ) بنا گذاشته شد .هدف از احداث اين باغ انجام مطالعات اكولوژي از جمله بررسي روند سازگاري گونه كاشته شده بود .اين باغ مجموعه هاي ساده و زيبايي از جمله آلاچيق و آبنما را كه نمايي از باغ هاي ايراني است , در خود جاي داده است . باغ گياهشناسي نوشهر از نظر وسعت و قدمت دومين باغ گياهشناسي در كشور است .حضور مجموعه اي از گونه هاي منحصر به فرد در آربراتوم باعث شهرت جهاني آن شده و هر ساله مورد بازديد بسياري از محققين و دانشجويان رشته هاي مرتبط قرار مي گيرد .
اين گنجينه با ارزش از نظر حضور و تنوع گونه هاي گياهي شايان توجه است . اهداف اوليه احداث اين مجموعه همانند اهداف ساير باغ هاي گياهشناسي دنيا , در واقع آموزش و تحقيقات بنيادي در رابطه با علوم زيستي و گياهي است . انتقال گونه هاي جنگلي بومي و وارد كردن گونه هاي غير بومي , ايجاد كلكسيونهاي مختلف و پوپلمانهاي آزمايشي از گونه هاي مختلف با فرمهاي زينتي متنوع از اهداف در دست اجرا در اين با غ مي باشد . براي اين باغ همانند ساير باغ هاي گياهشناسي دنيا در كنار آربراتوم , بخشهاي مختفي از جمله قطعات درختچه هاي زينتي , گياهان معطر و پرچين سازي , سوزني برگان , گياهان پيازي , گياهان گرمسيري , گياهان دارويي , توندرا , باغ سيستماتيك ,گلخانه گياهان گرمسيري , ومجموعه گياهان خشك يا هرباريوم در نظر گرفته شد.
چرا در زمان مهندس محمود حجتی طرح اجرا نشد
اجراي پروژه ايجاد جاده کمربندي توسعه بندر نوشهر به زمان وزارت مهندس محمود حجتي باز مي گردد. در آن مقطع کارشناسان سازمان بنادر و کشتيراني در جلسه اي با حضور وزير جهاد کشاورزي و رييس وقت موسسه تحقيقات جنگل ها و مراتع يعني دکتر عادل جليلي حضور يافته و با مقاومت شديد جليلي مواجه مي شوند. حجتي نيز با توجه به دفاع کارشناسي و مخالفت رييس موسسه تحقيقات جنگل ها و مراتع اظهار مي دارد: اگر بحث مديريتي بود اظهار نظر مي کردم، اما چون مباحث کارشناسي است نظر نهايي وزارت جهاد کشاورزي هماني است که از سوي جليلي اعلام شد.
عوامل تخریب باغ گیاه شناسی نوشهر چه کسانی هستند
به گفته دکتر محمد اميني رييس مرکز تحقيقات کشاورزي و منابع طبيعي مازندران، سازمان بنادر و کشتيراني هيچ گونه مجوزي از وزارت جهاد کشاورزي دريافت نکرده و با نظر مساعد فرماندار اقدام به تخريب باغ اکولوژي نوشهر کرده اند.
وي با اشاره به جلسات متعددي که با حضور مسئولين سازمان بنادر و کشتيراني برگزار شده، مي گويد: در حال حاضر اقدام غير قانوني سازمان بنادر متوقف شده و قرار است ادامه عمليات با بررسي هاي کارشناسي انجام شود.
اميني تعداد درختان قطع شده در باغ نوشهر را 200 پايه اعلام کرده و مي افزايد: سن اين درختان بين 20-15 سال بوده و متعلق به 12-10 گونه هستند.
وي تصريح مي کند: خسارات از نظر ريالي برآورد نشده اما قرار است باغ گياهشناسي مجددا احيا شود.
رييس مرکز تحقيقات کشاورزي و منابع طبيعي در خصوص تهديدهاي ناشي از ايجاد بزرگراه در مجاورت باغ اکولوژي نوشهر اظهار مي دارد: اگر جاده به درستي احداث شود، ميزان تنش ها و خسارات به حداقل مي رسد.
وي شکايت از سازمان بنادر و کشتيراني را اقدامي نادرست دانسته و تاکيد مي کند: اين سازمان بدون هماهنگي عمل کرده و تعهد دارد تمام خسارات وارده را از نظر ريالي جبران کند.
منابع تهیه مطلب : وبلاگ مهار بیانان زائی ؛ سایت باغ گیاه شناسی ملی ایران و خبرگزاری موج
۱ نظر:
ممنون حسین جان که در چهارمین روز از پنجمین موج سبز وبلاگستان سرانجام به آن پیوستی!
ارسال یک نظر