آلاينده بنزن 12 برابر استاندارد ساليانه هوا را آلوده مي كند

در حالي که تا به امروز تصور مي‌شد آلودگي‌هايي مانند مونواکسيدکربن مهم‌ترين آلاينده هواي تهران را تشکيل مي‌دهد، اما يافته‌هاي جديد نشان داده که بنزن خطرناک‌ترين ترکيب آلاينده‌ هوا بوده و موجب بروز سرطان خون و بيماري‌هاي مرتبط با آن است. شهر تهران ميانگين غلظت آلاينده بنزن در ايستگاه‌هاي سنجش آلودگي هوا نشان مي‌دهد كه غلظت اين آلاينده حدود 12 برابر استاندارد ساليانه است. به گزارش ميراث خبر محمد علي نجفي مدير بخش پالايش و مدل سازي آلودگي هوا مي‌گويد:در حال حاضر در پنج ايستگاه از مجموع 14 ايستگاه شركت كنترل كيفيت هوا آلودگي هيدروكربن‌هاي فرار شامل (بنزن، اتيل، تولوئن1 و 3 بوتادين و زايلن اندازه گيري مي‌شود. وي افزود: اين ايستگاه ها شامل ايستگاه شهر ري، ژئوفيزيك، پارك رز، گلبرگ، اقدسيه است.سنجش آلودگي بنزن بسيار تازه است و از اواخر سال 86 در تهران سنجش آن اغاز شده است. وي درباره آمار آلودگي آلاينده بنزن گفت: ايستگاه‌ هاي كنترل كيفيت هوا به صورت مداوم اين الاينده را بررسي مي كنند ولي از آنجاييكه استاندارد الاينده بنزن ساليانه است مقايسه ميانگين غلظت ساليانه اين الاينده با استاندارد ساليانه انجام مي شود. وي همچنين از افزايش سنجش اين الاينده خبر داد و گفت تا پايان سال 1388 شركت كنترل كيفيت هوا قصد دارد 5 ايستگاه كه مجهز يه دستگاه هاي اندازه گيري هيدروكربن فرار هستند در شهر تهران نصب نمايد. بنزن چيست؟ بنزن ترکيبي بسيار خطرناک بوده که به سرعت تبخير مي‌شود و ماده‌اي خوشبو است که در بنزين توليد داخل به مقدار زيادي وجود دارد اين ماده همچنين درصنايع پلاستيک، رزين و نايلون‌سازي‌ نيز به کار مي‌رود. عامل اصلي به وجود آمدن آلاينده بنزن، بخارات ناشي از مصرف بنزين است که متاسفانه در ايران کنترلي بر اين بخارها که ناشي از فعاليت پمپ هاي بنزين و خودروها است وجود ندارد. حد استاندارد اروپا براي آلاينده بنزن موجود در هوا پنج ميکروگرم در مترمکعب و در ژاپن سه ميلي گرم بر مترمکعب است در حالي که در اين پنج منطقه آلوده تهران بالاترين ميزان بنزن موجود در هوا 150 ميلي گرم بر متر مکعب و کمترين ميزان 50 ميلي گرم در متر مکعب است. ميزان آلاينده بنزن در هواي پايتخت حداقل بيش از 12 برابر استانداردهاي جهاني است. آلاينده بنزين از جمله آلاينده‌هاي خطرناکي است که اثر سرطانزايي آن به اثبات رسيده است به شكلي كه EPA ـ آژانس محيط زيست امريكا ـ اين آلاينده را در گروه A مواد سرطان زا طبقه‌بندي كرده و آژانس بين‌المللي تحقيقات سرطان (IARC) نيز اين آلاينده را به عنوان ماده سرطان‌زا براي انسان معرفي كرده است. اين در حاليست كه به نظر مي‌رسد سازمانهاي متولي اعم از وزارت بهداشت و سازمان حفاظت محيط زيست نه تنها هيچ برنامه مشخصي براي كاهش اين آلاينده در كلانشهر تهران ندارند بلكه حتي هيچ اطلاع‌رساني هم در اين خصوص انجام نمي‌دهند. اين ماده براي افزايش عدد اكتان و بهسوزي بنزين اضافه مي‌شود كه علت اصلي افزايش ميزان اين آلاينده بخارات بنزين و ترافيك است. ر تمام دنيا براي جلوگيري از افزايش اين آلاينده بخارات بنزين را كنترل مي‌كنند به شكلي كه بنزين توليدي علي‌رغم دارا بودن عدد اكتان 95 تا 98 فراريت بسيار كمي دارد. وجود هيدروكربنهاي خاص و سرطان‌زا نظير بنزن و 1 و 3 بوتادين است كه غلظت آنها بسيار بالاتر از حد استاندارد است، افزود: در كنار بنزن آلاينده 1 و 3 بوتادين يكي از آلاينده‌هايي است كه معمولا در مناطق صنعتي (صنايع پتروشيمي) وجود دارد، اما در مناطق شهري نيز در صورتي كه كنترل براي بخارات بنزين صورت نگيرد و به دليل احتراق‌هاي ناقص وجود خواهد داشت. حد مجاز آلاينده 1 و 3 بوتادين را بر اساس استاندارد سازمان بهداشت جهاني 02/1 ppb در سال است. جديدترين اندازه‌گيري‌هاي انجام شده نشان مي‌دهد ميزان اين آلاينده در تهران حداقل 4 برابر حد مجاز است. نجفي نارسايي در كبد و كليه، توليد مثل و سرطان را از اثرات اين آلاينده است. عوارض عصبي مؤثر از استنشاق بنزن شامل خواب آلودگي، سرگيجه، سردرد، بيهوشي و رعشه از اثرات حاد اين آلاينده است از سوي ديگر بلع مقدار زيادي بنزن باعث سرگيجه، تهوع ، تشنج ، بي‌خوابي، تحريك معده و افزايش ضربان قلب، اغما و مرگ مي‌شود و تنفس بخارات آن نيز باعث سوزش پوست، چشم و مشكلات شديد تنفسي شده، همچنين تماس مستقيم با بنزن موجب قرمزي، تورم و تاول‌هاي پوستي مي‌شود. استنشاق مقدار مشخصي بنزن را در طولاني مدت يكي از عوامل اصلي اختلالات خوني در انسان مي‌شود. آزمايشات علمي نشان مي‌دهد تماس طولاني مدت با بنزن، تأثيرات مخربي را بر روي بافت‌هاي سازنده سلول‌هاي خون خصوصا سلولهاي مغز استخوان مي‌گذارد و مهمتر از همه در معرض بنزن قرار گرفتن به صورت طولاني موجب سرطان خون مي‌شود. رئيس انجمن سم شناسي و مسموميت‌هاي ايران، از ويژگي‌هاي اين آلاينده هوا را تجمع در بافت چربي عنوان كرد و افزود: بي‌ترديد به علت تجمع بنزن در بافت چربي، اين ماده شيميايي مي‌تواند برخي از اندام‌هاي بدن را به صورت مزمن به عوارضي دچار كند. عبداللهي ادامه داد: سميت بنزن در مرحله نخست بر روي مغز استخوان، سلول‌هاي خوني و تظاهر كم خوني و در مرحله دوم سميت عصبي و نهايتا سرطان زايي همراه است. وي افراد مبتلا به بيماري‌هاي قلب و عروق، كودكان و زنان باردار را از افراد در معرض خطر اين آلوده كننده شيميايي برشمرد. وزارت بهداشت قرار بود همزمان با روز هواي پاك سال گذشته ـ 29 دي ماه ـ تعداد مرگ و مير ناشي از آلودگي هواي تهران را اعلام كند كه تا امروز با گذشت يكسال علي‌رغم قول مسوولان اين وعده عملي نشده است و به نظر مي‌رسد علاوه بر اين آمار، امسال مسئولان بايد تعداد سرطان‌هاي ناشي از آلودگي هوا را نيز به پايتخت‌نشينان اعلام كنند آلودگي غلظت بنزن يکي از مسائل عمده اي که در نخستين نشست «کميته هماهنگي مواقع اضطراري آلودگي هواي تهران در سال 88» مطرح شد، بحث حذف «کنيستر» در خودروهاي توليدي به منظور کاهش قيمت تمام شده خودرو بود که اين امر در بالا بردن ميزان آلاينده بنزن در هواي شهر نقش اساسي داشته است. به طور کلي گفته مي شود 85 درصد آلودگي هواي تهران ناشي از وسايل نقليه غيراستاندارد است و در ميان همه آلاينده هاي ديگر، بنزن موجود در بنزين از عوامل اصلي و اثبات شده ابتلا به سرطان خون است که کارکنان جايگاه هاي بنزين و افرادي که به صورت مستقيم با اين فرآورده سروکار دارند و نيز شهروندان ساکن در اطراف اين جايگاه ها بيشتر در معرض اين بيماري مهلک قرار دارند.