سیزده سال است روز 29 دی ماه؛ روز هوای پاک نام گذاری شده است و در چند سال اخیر به جای روز هوای پاک ؛ هفته هوای پاک داریم ولی مشکلات آلودگی هوا هم چنان پا برجاست و اگر این هفته هوای پاک را به ماه هوای پاک هم تبدیل کنیم نه بلکه از آلودگی هوای تهران کاسته نخواهد شد بلکه آلودگی هوا همچون اسب سرکش غیر قابل کنترل است . امسال همچون سالهای گذشته هفته هوای پاک آمد و رفت ؛ ولی هنوز سه مسئله اصلی آلودگی هوا تهران برای مردم نامشخص می باشد که این سه مسئله عبارتند از :
الف – با توجه به سال فعالیت جهت کاهش آلودگی هوا آیا آلودگی هوای شهر تهران کاهش یافته است ؟
ب- چرا آمار و ارقام ارائه شده توسط سازمانهای نظارتی با سخنان بعضی مسئولین در مورد آلودگی هوای تهران مغایرت دارد؟
ج- مسئول اصلی رسیدگی به کاهش آلودگی هوای شهر تهران کدامین سازمان ؛ نهاد و اداره می باشد؟
برای یافتن جواب این سوالات (با توجه سخنرانی ها ؛ برگزاری همایشها و جلسات و همچنین ارائه مقالات در جراید) به سه مورد ذیل توجه کنید .
1 - برگزاری جلسات
از جلسات برگزار شده در مورد آلودگی هوا در هفته هوای پاک مهمترین آن در روز سه شنبه مورخه 29/10/88 در هفتاد و نهمین جلسه کارگروه کمیته محیط زیست شورای شهر تهران بود ؛ چون به غیر از نماینده سازمان حفاظت محیط زیست در این جلسه بقیه مسئولین که به طریقی فعالیت های سازمانی یا اداری تحت امر آنان به آلودگی هوای تهران ارتباط داشت در جلسه حضور داشتن و صحبت های حاشیه ای جالبی در مورد اقدامات انجام شده در مورد کاهش آلودگی هوای شهر تهران و همچنین شناسائی و معرفی عوامل جدید آلوده کننده هوا ( مانند بخارات بنزین ؛ آزبست و بنزن ) که در گذشته کمتر به آن اشاره شده است؛ مطرح شد که بازگو کننده مشکلات جدی در مورد آلودگی هوای شهر تهران می باشد. لذا مختصری از سخنان حاضرین به شرح ذیل می باشد :
خانم ابتکار : خانم دکتر ابتکار رئیس جلسه در ابتدای جلسه ضمن خوشامد گوئی به حاضرین تاکید کرد دستور جلسه امروز " ارزیابی اقدامات انجام شده در مورد آلودگی هوای تهران" می باشد و با ابراز تاسف از وضعيت آلودگي هوا تاکید کرد که متاسفانه بر اساس آمارهاي منتشر شده اوضاع كشور در مورد مسايل آلودگي هوا که نه تنها رو به بهبود نيست و علي‌رغم اينكه كسي مخالف مبارزه با آلودگي هوا نيست اما وضعيت استانداردها، رو به بهبود نمی باشد . او یکی از مشكلات فعلي شهر تهران را مصرف بيش از حد سوخت‌هاي فسيلي دانست كه حتما" شوراي شهر با توجه با اينكه در سال اصلاح الگوي مصرف قرارداريم باید با دستور‌العمل‌هايي را نسبت به آن صادر كند.
ایشان ابتدا به مصوبه ای که شورای شهر جهت خصوصی سازی مراکز معاینه فنی خودرو در روزی هوای پاک به تصویب رساندن اشاره کرد همچنین از تصويب برنامه حفاظت از اقليم شهر تهران در كميسيون عمران شوراي شهر خبر داد که احتمالا" این مصوبه هفته آينده در شواری شهر تصويب مي‌شود و شهرداري موظف مي‌شود تا با همكاري ساير دستگاه‌هاي اجرايي، دبيرخانه سازمان حفاظت از محيط زيست و هواشناسي،برنامه‌اي براي ارزيابي آسيب‌ها و اقداماتي كه شهر تهران به طور داوطلبانه مي‌تواند در راستاي كنوانسيون تغييرات آب وهوايي و پروتكل كيوتو انجام دهد را ارايه دهد.
دکتر رشیدی: سپس دکتر رشیدی با بيان اينكه از سال آينده استانداردهاي كيفيت هوا تغيير مي‌كند و اجراي استانداردها از سال آينده سخت‌گيرانه‌تر مي‌شود. ایشان به تناقضات موجود در مصوبات قانون اساسي با عملكرد دولت تصريح كرد: بر اساس تصويب‌نامه شهريورماه سال 87 و موضوع اصلي ماده 138 قانون اساسي و طرح شوراي شهر نسبت به الزام دولت به اقساط خودروها، اما دولت نسبت به چنين تعهداتي اقدام نکرده است. ایشان افزود از آذرماه سال جاري بايد نسبت به عرضه سوخت با كيفيت يورو 4 اقدام مي‌شد اما در حال حاضر حتي در 20 درصد جايگاه‌هاي عرضه سوخت نيز استانداردهاي يورو 2 رعايت نمي‌شود. ایشان اعلام در حال حاضر تهران با 15 ايستگاه سنجش، وضعيت آلودگي هوا را مورد سنجش قرار مي‌دهد ادامه داد، تا پايان سال 5 ايستگاه سنجش آلودگي هوا، به تهران اضافه شده و از اوايل سال آينده با 20 ايستگاه وضعيت آلودگي هوا پايش مي‌شود.
او در ادامه از پايش و اندازه‌گيري امواج غير پرتوزا از سال آينده خبر داد.در ادامه دکتر رشیدی گفت در حالي که تا به امروز تصور مي‌شد آلودگي‌هايي مانند مونواکسيدکربن مهم‌ترين آلاينده هواي تهران را تشکيل مي‌دهد، اما يافته‌هاي جديد نشان داده که آزبست و همچنین بنزن خطرناک‌ترين ترکيب آلاينده هوا بوده و موجب بروز سرطان خون و بيماري‌هاي مرتبط با آن میگردد.
عامل اصلي به وجود آمدن آلاينده بنزن، بخارات ناشي از مصرف بنزين است که متاسفانه در ايران کنترلي بر اين بخارها که ناشي از فعاليت پمپ هاي بنزين و خودروها است وجود ندارد.
دکتر رشید به مشکلات زیست محیطی آزبست که به راحتي به كشور وارد شده و از آن استفاده مي‌شود و حتي هيچ‌گونه محدوديتي از سوي سازمان حفاظت از محيط زيست بر روی این مواد اعمال نمي‌شود اشاره کرد او به ممنوعيت استفاده از آزبست در صنايع خودروسازي اشاره كرد و گفت که آزبست در تهیه لنت ترمز اتومبیل و برخی مصالح ساختمانی به کار می‌روند و یکی از آلاینده‌های مهم هوا است، پراکنده شدن ذرات آزبست در هوا سبب ایجاد اختلالات تنفسی و ابتلا افراد به بیماری‌های وخیم ریوی می‌شود و ایشان به تست انجام شده بر روی مامورین نیروی انتظامی اشاره کرد که میزان آزبست ریه آنها چند برابر حد مجاز می باشد( که مورد تائید نماینده اداره راهنمائی و رانندگی در جلسه قرار گرفت ) ایشان به واردات دو تن آزبست به کشور در دوسال اخیر اشاره کرد و در پایان مطالب خود به آلودگی بنزین و مقدارزیاد بنزن ( یک هیدروکربن می باشد ) در بنزین موجود می باشد( به علت قدیمی بودن پالایشگاهها ) که یکی از آلوده کنندهای محیط زیست می باشد . ایشان به فوت یکی از کسانیکه در نزدیک پمپ بنزین زندگی می کرد اشاره کرد که با توجه تست بخارات بنزین در منزل ایشان بالا بودن مقدار زیادی بنزین در محل را تائید می کرد ایشان گفت تا کنون به صورت رسمی انجام تست بنزین انجام نمی شد که در چند روز آینده تست بنزین در دستورکار سازمان نظارت بر کنترل کیفیت هوا قرار خواهد گرفت .
مهندس نوروزی : سپس مهندس نوروزی رئيس ستاد مركزي معاينه فني خودروهاي شهر تهران گفت كناره‌گيري دولت در برنامه پنجم توسعه كشور پيرامون مباحث آلودگي هوا بسيار تاسف‌بار است ایشان به برنامه چهارم توسعه كشور اشاره کرد که به صراحت آمده بود كه دولت وظيفه دارد تا پايان برنامه و در طول چشم‌انداز از آلودگي هوا در هشت كلان شهر كشور بكاهد اما دولت به وظايف خود در اين برنامه و چشم‌انداز عمل نكرده در عين حال در برنامه پنجم توسعه كشور در بحث آلودگي هوا آمده كه شهرداري‌هاي كلان‌شهرها موظف هستند كه ساليانه از درصد آلودگي شهرهاي بزرگ بكاهند. او با بيان اينكه وقتي سوخت، خودرو و ساير تصدي‌ها در دست دولت است وشهرداري هیچگونه اختياري ندارند چه طور مي‌توانند در اين بخش آن هم بدون حمايت دولت كار كند ایشان گفت اگر این برنامه توسط مجلس به تصويب نهايي برسد، می تواند مشکلات جدی را در وضعيت هواي تهران و ساير شهرها داشته باشد . ایشان گفت ظاهرا شهرداري تهران به نماينده افكار عمومي تبديل شده است در حالي كه اين نهاد علي‌رغم تمايل به كاهش آلودگي هواي تهران ، امكان كافي براي انجام اين وظيفه دولتي را ندارد. مهندس نوروزي در مورد اقدامات شهرداري تصريح كرد: توسعه حمل‌ونقل عمومي، مديريت و ترافيك، پايش آلاينده‌ها، معاينه فني خودرو، ساماندهي صنايع و مشاغل مزاحم در تهران از جمله اقدامات پيگيري شده در حوزه كاهش آلودگي هوا است. رئيس ستاد مركزي معاينه فني خودروهاي شهر تهران به نتايج اقدامات مركز معاينه فني خودروها پيرامون مصوبه بيست و چهارم ارديبهشت سال 87 اشاره كرد و گفت: ظرف نه ماه گذشته نرم‌افزار جامع مديريت فني نوشته شد به طوري كه اين بانك اطلاعاتي جهت كنترل و فراخوان خودروهاي فاقد برگه معاينه فني به مراكز آماده لينك با نيروي انتظامي است اما مورد پيگيري و استقبال راهور بزرگ تهران قرار نگرفته است. وی افزود نرخ دريافت برگه معاينه فني نيز كه از سال 86 تاكنون تغيير نكرده بود به تناسب نرخ رسيد.
رئيس ستاد مركزي معاينه فني خودروهاي شهر تهران تاكيد كرد: اقدام براي اندازه‌گيري آلودگي صوتي خودروها در مراكز معاينه فني پس از تعيين حدود مجاز توسط مراجع قانوني و نيز اقدام براي طراحي و توزيع برچسب‌هاي معاينه فني با موضوعيت (معافيت دوساله)به كارخانجات خودروسازي از ديگر اقدامات شهرداري تهران پس از مصوبه شوراي شهر است.
دکتر متصدی: در ادامه جلسه دکتر متصدی پیرو صحبتهای دکتر رشیدی در ممنوعيت مصرف آزبست بر اساس مصوبه شوراي عالي حفاظت از محيط زيست در سال 79 تا 84 در كشور الزامي است.بر اساس اين مصوبه كليه كارخانجاتي كه از آزبست استفاده مي‌كردند از سال 79 تا 84 مهلت داشتند تا آزبست مصرفي را با ماده‌اي كه خطر زيست‌محيطي نداشته باشد جايگزين كنند. ایشان گفت سازمان حفاظت محيط زيست بايستي از سال 84 نسبت به كل واردات و عدم صدور مجوز به كارخانجات جديد نسبت به تولید آزبست اقدام كند.
نمایندگان خودرو سازان : مهندس نعمت بخش و آقای قناتی که به نمایندگی از شرکت های خوردو سازی طی اعتراضاتی به بعضی از صحبتهای آقای مهندس نوروزی در مورد شرکت های خودرو سازی ایشان را شخصی ژورنالیست خطاب کردند که با کشیدن بعضی از مشکلات به جراید می کشاند همچنین آنان نسبت به میزان بخارات بنزین در پمپ بنزین مخصوصا" به کمک دولت به پمپ بنزین های به نه پرداخت پول 45 لیتر به 10000 لیتر به غلت تبخیر این مقدار بنزین در پمپ بنزین ها اعتراض داشتن که خواهان جلوگیری از این بخارات شدند .
خانم ملك افضلي : رئيس اداره عوامل محيطي موثر بر سلامت وزارت نیز طی سخنانی گفت به دليل آنكه در طرح جامع كاهش آلودگي هواي كشور و اقداماتي كه در آن راستا انجام شده، به شاخص‌هاي سلامت توجهي نشده، در نتيجه بيماري‌هاي قلبي، ريوي، تنفسي و مرگ و مير ناشي از انواع بيماري‌ها در كشور رو به رشد بوده است.
دکتر امی :مدیر طرح کاهش آلودگی هوای تهران نیز با ارائه یک گزارش به بررسی مشکلات آلودگی هوای تهران پرداخت .
در جلسه فوق دکتر حجت ؛ دکتر پیراسته؛ دکتر معروفی کارشناسان اداره هواشناسی ؛ مهندس اسماعیلی رئیس اداره محیط زیست سایپا ؛ نماینده پلیس راهنمای و رانندگی و نماینده بعضی از تشکلهای زیست محیطی حضور داشتن .
2 – آمار و گفته های ضد و نقیض در مورد آلودگی هوا
با وجود آمار منتشر توسط شرکت کنترل کیفیت هوای تهران از مشکلات آلودگی هوا درسال 1388 ولی بعضی از مسئولین با سخنان خود این آمار را نقض نموده اند که گزیده ای از این مطالب که توسط خبرگزاری ها و روزنامه های درهفته گذشته منتشر شده است به شرح ذیل می باشد :
شرکت کنترل و کیفیت هوای تهران : در سال جاري تا شنبه 19 ديماه هوای شهر تهران داراي يك روز هواي خطرناك، يك روز هواي بسيارناسالم، 35 روز هواي ناسالم، 237 روز هواي سالم و 21 روز هواي پاك داشته است ولی گفته مسئولین این ارقام را تائید نمی کند لذا نقل قول بعضی از مسئولین را در این مورد را جمع آوری شده که به به شرح ذیل می باشد :
مهندس هادی حیدر زاده مشاور شهردار تهران در امور محيط زيست : با تاكيد بر اينكه آلودگي هوا در تهران"بحران" است و بايد براي آن مديريت بحران اعمال شود، اعلام نموده میزان مواد آلاینده در شهر تهران 38 برابر سطح جهانی و بحرانی می باشد.
سرهنگ هاشمی رئیس پلیس راهنمائی و رانندگی : با اعلام اینکه در ریه ماموران راهنمائی و رانندگی میزان آزبست چهار برابر حد مجاز می باشد.
دکتر رشیدی مدیر عامل سازمان کنترل کیفیت هوای تهران : از آلاینده های جدید مانند بنزن ؛ آزبست و بنزین که تاکنون سازمان کنترل و کیفیت هوا تهران کنترلی جدی روی آنها نداشته است ولی بعضی آمار میزان بنزن را 12 برابر حد مجاز و میزان آزبست رانیز 120 برابر بیش از حد کشورهای اروپای دانست. ایشان حد استاندارد اروپا براي آلاينده بنزن موجود در هوا پنج ميکروگرم در مترمکعب و در ژاپن سه ميلي گرم بر مترمکعب است در حالي که در اين پنج منطقه آلوده تهران بالاترين ميزان بنزن موجود در هوا 150 ميلي گرم بر متر مکعب و کمترين ميزان 50 ميلي گرم در متر مکعب است.ميزان آلاينده بنزن در هواي پايتخت حداقل بيش از 12 برابر استانداردهاي جهاني است. آمارها نشان مي‌دهد كيفيت هواي تنفسي تهران در 365 روز سال بر اساس استانداردهاي سالانه آلودگي هوا در شرايط «ناسالم» قرار دارد وي با اشاره به اين كه بحران تنها در سيل و زلزله خلاصه نمي‌شود و با توجه به ميزان مرگ و مير ناشي از هواي آلوده، آلودگي هواي تهران هم يك بحران است افزود: با توجه به اين كه مديريت بحران پايتخت به شهرداري تهران واگذار شده، مديريت شهري از اين جنبه بايد مديريت بحران كند.
مهندس وحدتي رييس دبيرخانه كاهش آلودگي هواي تهران : با اشاره به اين كه خسارت آلودگي هواي كشور در سال 70 هزار ميليارد ريال معادل 4/8 توليد ناخالص داخلي است، افزود: بر اساس رتبه‌بندي انجام شده ايران از ميان 133 كشور جهان به لحاظ شاخص‌هاي زيست محيطي و آلودگي هوا در رتبه 117 قرار دارد.
دكتر حسن اصيليان معاون محيط زيست انساني سازمان حفاظت محيط زيست : با تاكيد بر اينكه در بخش تدوين آيين‌نامه‌هاي اجرايي قانون برنامه چهارم توسعه 95 درصد پيشرفت داشته‌ايم، گفت: ماده 62 قانون برنامه چهارم كه در آن تكليف شده بود تا دولت آلودگي هواي تهران و ساير شهرهاي آلوده را به حد استانداردها برساند به هيچ عنوان محقق نشده. وي گفت:در بحث خودروهاي فرسوده به هدف گذاري‌ها نرسيديم، در بحث سوخت استاندارد نتوانستيم قانون را اجرا كنيم، در خصوص اصلاح معابر اقدامات لازم صورت نگرفته و در بخش توسعه حمل و نقل عمومي نيز نتوانسته‌ايم اين امر را 100 درصد محقق كنيم ولي وي در خصوص علت فعاليت برخي واحدهاي آزبست گفت: از نظر سازمان حفاظت محيط زيست فعاليت واحدهاي آزبست غيرقانوني است اما شوراي امنيت هر استان بر اساس ملاحظاتي اجازه مي‌دهد تا برخي مصوبات دولت به تعويق بيفتد كه اگر فعاليتي در اين خصوص صورت گرفته به همين دليل بوده است.
آلاينده بنزين از جمله آلاينده‌هاي خطرناکي است که اثر سرطانزايي آن به اثبات رسيده است به شكلي كه EPA ـ آژانس محيط زيست امريكا ـ اين آلاينده را در گروه A مواد سرطان زا طبقه‌بندي كرده و آژانس بين‌المللي تحقيقات سرطان (IARC) نيز اين آلاينده را به عنوان ماده سرطان‌زا براي انسان معرفي كرده است.اين در حاليست كه به نظر مي‌رسد سازمانهاي متولي اعم از وزارت بهداشت و سازمان حفاظت محيط زيست نه تنها هيچ برنامه مشخصي براي كاهش اين آلاينده در كلانشهر تهران ندارند بلكه حتي هيچ اطلاع‌رساني هم در اين خصوص انجام نمي‌دهند.
راحتي، رئيس ستاد مديريت بحران منطقه 13 شهرداري تهران : با بیان اینکه آمارها نشان مي‌دهد سالانه 5 هزار نفر تهراني بر اثر آلودگي هوا كشته مي‌شوند اما اين سوال مطرح است كه آيا حساسيت لازم در اين خصوص در بين مسوولان امر وجود دارد يا خير؟ وي با اشاره به اينكه هر سال هفته هواي پاك مي‌آيد و سازمان محيط زيست و ساير نهادهاي مرتبط به نوعي وارد عمل شده و تبليغات مي‌كنند اما پس از پايان هفته همه چيز تمام مي‌شود تا سال بعد، به آمار كودكان مبتلا به انواع سرطانهاي خون اشاره كرد و گفت: اين آمار در تهران بسيار بيشتر از ساير نقاط است.
مهندس كاظمي نماينده سازمان بهينه‌سازي كشور : نيز با تاكيد بر اين كه قانون داريم، اما اجرا نمي‌شود، به مبحث 19 ساختمان اشاره كرد و گفت: متاسفانه سال گذشته تنها 16 درصد ساخت و سازهاي جديد اين مبحث را اجرا كرده‌اند وي با اشاره به اين كه استاندارد خودروها از سال 79 به قانون تبديل شده است، گفت: اگر اين استانداردها اجرا مي‌شد روزانه 6/6 ميليون ليتر كاهش مصرف بنزين داشتيم.
مهندس محمدنژاد مدیرکل محیط زیست وزارت صنايع : نيز گفت از سال آينده تمامي خودروسازان موظفند استاندارد آلايندگي يورو سه را در توليدات خود رعايت كنند، اين در حاليست كه برخي از آقايان مداوم مصاحبه مي‌كنند و مي‌گويند كه خودروسازان نمي‌توانند اين كار را انجام دهند و بايد بگوييم واقعا چه قدر آدم پيشگو در اين زمينه داريم.
مهندس گل عليزاده سرپرست اداره كل محيط زيست استان تهران : نيز با اشاره به اين كه به لحاظ آلاينده ذرات معلق 19 روز سال 87 پاك، 74 روز سالم و 10 روز ناسالم بود، افزود: اين در حاليست كه در سال جاري 40 روز پاك و 63 روز سالم داشتيم و روز ناسالمي نداشتيم. وي به آلاينده منوكسيد كربن اشاره كرد و گفت: در سال 87، 40 روز پاك، 56 روز سالم و شش روز ناسالم داشتيم كه اين رقم در سال 88 به 20 روز پاك، 81 روز سالم و دو روز ناسالم رسيد. وي با تاكيد بر ضرورت آموزش همگاني و كنترل منابع ثابت كه در طرح جامع كاهش آلودگي هواي تهران اجرا نشده است، بخشي نگري برخي دستگاهها را از ديگر مشكلات اساسي طرح جامع كاهش آلودگي هواي تهران دانست.
3 – کدام سازمان و یا اداره باید بانی اصلی رسیدگی به آلودگی هوا باشد
اینجانب اعتقاد دارم همانطور که در آلودگی هوای شهرها چند وزارت خانه ؛ ده ها سازمان و صدها اداره و حتی خیلی از مردم عادی می توانند دخالت داشته باشند لذا برای رفع این آلودگی نباید از سازمان حافظت محیط زیست ( که به اندازه یک دهم وزارتخانه ای نیرو و بودجه دارد) انتظار داشت که این آلودگی را رفع نماید تازه سازمان حفاظت محیط زیست به غیر از آلودگی هوا ده ها مورد دیگر نظارتی را نیز دارد که اگر از آنها غفلت کنند دیگر نه حیات وحش ؛ نه جنگل ؛ نه آب سالم و ده ها مشکل و معضل زیست محیط سالم نخواهد مانند و سخنان ریاست سازمان حافظت محیط زیست که مطلب پایانی می باشد شاهد این مدعاست ؛ مهندس محمدی زاده ریاست سازمان محیط زیست اعتقاد دارد بخشي از مسايل مطرح شده در اين حوزه ملي است( آلودگی هوا ) بنابراين نياز به داشتن يک جايگاه ملي براي کاهش آلودگي هوا هستيم. وي تصريح کرد: امروز در بخش آلودگي هواي تهران و کشور با مجموعه اي از غفلت هايي که در گذشته روي داده، مواجه هستيم، هر چند همه دستگاهها به فراخور ، وظايف شان را انجام داده اند ولي مشکلات زيادي در اين بخش وجود دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر