نذری های ماندگار

غذای نذری شب عاشورا امسال در خانه پدریم در روستا زرنجان در کنار پدرم بودم که به علت بالا بودن سن ایشان دیگر نمی تواند در مراسمهای عزا دارای شرکت کند و درحال تهیه یاداشتی جهت معضلات و مشکلات زیست محیطی ظروف یکبار مصرف پلاستیکی در جامعه و هیئات مذهبی بودم (با توجه به اجرای طرح فرهنگی حذف و ساماندهی ظروف یکبار مصرف پلاستیکی در هیئات مذهبی در دو سال اخیر که در بعضی از محلات تهران از جمله شهرک صالح آباد غرب در منطق 19که سال گذشته اجراشد و همچنین در شهرک افسریه و مسعودیه در منطقه 15 که امسال اجرا شد که تعدادی عکس نیز از این طرح به پیوسته این نوشته ارسال می گردد) که زنگ تلفن خانه به صدا در آمد گوشی را که برداشتم ؛ پشت خط تلفن یک آقای خودش را معرفی کرد و گفت 27 سال سن دارد و دنبال کار می گردد و شدیدا" اسرار داشت که می خواهد ازدواج نمائید ولی به علت بیکاری نمی تواند ازدواج کند و مطالبی از قبیل اینکه خدای نکرده اگر ازدواج نکند ممکن است به گناه بی افتد و صحبت های دیگر ... من به ایشان گفتم با توجه به مشکلات اقتصادی کشور وضعیت کاری خوب نیست و با عذر خواهی فراوان از ایشان که نمی توانستم کاری برایش انجام دهم با ایشان خدا حافظی کردم . پس از پایان مکالمه از اینکه نمی توانستم برایش کاری انجام دهم از خودم خیلی شرمنده بودم . بعد اتمام تلفن این بار زنگ خانه زده شد رفتم در را باز کردم شخصی دو تا ظرف غذا نذری به درب خانه آورده بود ایشان به من گفت : چون فکر کردم پدر و مادرشما بعلت سن بالای نمی توانند به مسجد و حسینیه روستا بروند و از غذای نذر امام حسین استفاده کنند لذا این دو تا ظروف غذا را برای آنها آورده ام و ایشان غذاها را داد و خدا حافظی کرد رفت . برای گذاشتن غذاها به داخل یخچال به طرف یخچال رفتم در یخچال را که باز کردم دیدم تعداد زیادی غذای نذری در ظروف پلاستیکی در یخچال موجود است ( بیش از بیست عدد ) در همین حین بقیه اعضای خانواده و مهمانان از عزا داری برگشتند و دست هر کدام از آن یک یا دوتا ظرف غذا بود؛من گفتم این غذاها را برای چه آوردید؛ آنان گفتند که ما در حسینیه غذا نخوردیم و اینها برای این آوردیم که با شما شام بخوریم ؛ من گفتم این همه غذا نذری در داخل یخچال است ؛ ای کاش امشب غذای نذری نمی گرفتید تا آنها را استفاده می کردیم و این غذاها اسراف نمی شود که مادر گفت بعضی از این غذاها چند روز است که در داخل یخچال مانده است ولی به خاطر نذری بودن نمی دانم چه کار بکنم ایشان گفتند از اول شب محرم تا امشب که شب دهم محرم است در روستا مردم غذای نذری می دهند ما هر ناهار و شام نذری استفاده می کنیم و اینها که نیز اضافه آمده است توسط همسایه آورده شده است . ساماندهی نذورات مردم در طرحهای فرهنگی مانند نذری های ماندگار تا آن شب افکارم بیشتر به مشکلات زیست محیطی ظروف یکبار مصرف پلاستیکی مخصوصا" در مراسم مذهبی مشغول بود ولی با دیدن آن همه غذای در یخچال تازه فهمیدم که خود غذای های نذری (که گاهی خیلی هم اسراف می شود) نیز احتیاج به ساماندهی و کار فرهنگی دارد لذا چند روزی است که افکارم را به ساماندهی نذورات متمرکز کرده ام پیش از آنکه به مطلب اصلی به پردازم چند نکته را متذکر می شوم . الف – فلسفه نذری : تا آنجای که در کتب دینی خوانده ام و از علمای دین شنیدم در زمان پیامبر (ص)به علت فقیر بودن اکثر افراد جامعه به خاطر اینکه فقرا نیز از نعمت های خداوند بهره ای ببرند دستور طعام دادن دادن از خدا به پیامبر صادر شد و نذر دادن کمکی از طرف اغنیا به فقرا بوده است ولی به مرور زمان و به خاطر شفا بخش بودن غذای نذری ؛ دیگران نیز که دارای توان مالی خوبی بودن از این غدا ها استفاده می کردند. ب – از چهل سال پیش که بنده در مراسمهای ایام عزای حسینی و یا دیگر مراسم دینی شرکت می کنم ( از زمانیکه چهار سالگی به بعد که به یاد دارم ) تا چند سال اخیر مردم این چنان که امروزه غذای نذری می دهند امکان دادن غذای نذری را نداشتند؛ حتی به یاد دارم در شهرستان گلپایگان مردم با روی هم گذاشتن پولهای نذری فقط می توانستند در ظهر روزهای عاشورا به مردم در مساجد نهار غذای نذری برنج بدهند و برای شام شب عاشورا (شام غریبان ) نیز آبگوشت می دادند و بقیه روزها محرم غذای نذری توزیع نمی شد و در آن ایام به علت پایین بودن کمتر کسی می توانست در منزل غذای نذری بدهد و بیشتردر منازل حلوا ؛ آش برگ و یا حلیم و یا شربت خیرات می کردند که آن هم خیلی بود ولی در چند سال اخیر در روستا هم از روز اول محرم اکثر مساجد؛ حسینیه ها ؛ تکایا و برخی مردم در منازل خود به یاد و احترام سالار شهیدان غذای نذر؛ آش ؛ چای و شربت خیرات می کنند . ج – طبق گفته یکی از اعضای سازمان تبلیغات در سال 1385 طبق یک آمار غیر رسمی در ایران مردم بیش از 330 میلیارد تومان هزینه جهت نذورات در میان مردم توزیع شده است . برای همین چند روزی است که دنبال راه حلی می گشتم تا به طریقی به توانم راه حلی برای ساماندهی نذری ها پیدا کنم که این نذری ها بدون آنکه کوچکترین اسرافی بشود فقط به دست مستحقان واقعی آن برسد لذا با دوستان و بعضی از روحانیون و کارشناسان دینی صحبت کردم که آیا این امکان وجود دارد با توجه به بالارفتن سن ازدواج در میان جوانان مخصوصا" دختران روستای که بیشتر عدم ازدواج آنان ( حدود 90 در صد ) منشا اقتصادی دارد و هم چنین سن ازدواج پسران نیز به علت بیکاری و با لا بودن هزینه های عروسی ؛ مسکن و غیره به نزدیک 30 سال رسیده است به راه حل درست برسیدم که چند سالی مقداری از نذورات به کارهای فرهنگی اختصاص یابد از طرفی شخصی می گفت در افسریه اعضای نمازگزار یک مسجد برای پولهای کمک به کارهای فرهنگی و خیریه مسجد دفترچه های دارند که پولهای که به مسجد کمک می شود در آن ثبت می گردد و شخص بانی می داند پول خیراتش کجا مصرف شده است برای همین بنده نام این کار فرهنگی را نذری های ماندگار گذاشتم ولی دلیل این نام گزاری به خاطر باقی ماند اثر این نذری ها در جامعه می باشد اثر این نوع نذری ها می تواند تا سالها و شاید تا قرنها ماندگار باشد و شخص بانی نذر با یک نذر ماندگار ثواب بیشماری برایش پیش خداوند منظور شود . روش اجرای طرح فرهنگی نذری های ماندگاراین چنین است که چند نفر با هم تصمیم می گیرند به جای دادن غذا نذری ؛ و غیره پولهای نذری خود روی هم می گذارند و به طور مثال برای خرید یک کارخانه و یا کارگاه اختصاص می دهند که این کارگاه یا کارخانه وقف می گردد تا تعدادی از جوانان بیکار در این کارخانه ها با این تعهد به سر کار بروند که بعد از مشغول به کار؛ ازدواج نمایند و همچنین با توجه به در آمد زا بودن این فعالیت در آمد حاصله از این کار دوباره در امور خیریه صرف گردد و با این کار می توان بیکاری را در جامعه کاهش داد و با کاهش بیکاری از خیلی مشکلات اجتماعی و ناهنجاری های جامعه نیز کاسته می شود ( چون بیکاری مادر خیلی از مریضی هاست ) و به کسانیکه پولهای خود را در این کار خیر مصرف می کنند یک دفترچه های داده می شود که به صورت دفترچه سهام می باشد ولی فرقش با سهام در این است که سودی به شخص بانی تعلق نمی گیرد ولی شخص بانی می توانند برای خرج کردن سودی حاصل از در آمد کار فرهنگی خود نظارت و تصمیم گیری کند که با آن سود چه کار خیر دیگری انجام دهند و یا آن سود در کجا استفاده شود یعنی آنان یکبار یک نذری را ادا می نمایند و این نذر سالهای سال و حتی خدای نکرده پس از مرگ بانی هنوز برایشان ثواب می آورد . چه کسانی می توانند به این طرح فرهنگی کمک کنند 1 – مراجع محترم تقلید ؛ علما و کارشناسان دینی : علمای دینی باید نظر بدهند با توجه به اینکه امروز درصد زیادی از مردم به علت برکت انقلاب دیگر محتاج به گرفتن غذای نذری به این وسعت نیستند (فقط به خاطر تبرک از این غذاها استفاده کنند ) امکان عوض کردن نیت نذر ازدادن غذای نذری به کار فرهنگی ممکن است یا خیر و همچنین آنان مردم را قانع کنند که اگر کسانی تاکنون نذری نداشته اند ولی می خواهند مبلغی رابه نیت نذری خرج کنند از او بخواهند به جای دادن غذا در طرح نذری های ماندگار شرکت کنند. این کار به دو دلیل مهم است اول اینکه امام حسین (ص) و ائمه دین و دیگران بسیار رازی نیستند که در جامعه اسلامی کسی به خاطر ندارای گناهی انجام دهد و دوم اینکه علمای دین خود از بانیان اجرای این طرح فرهنگی باشند و یعنی هر عالم دینی یکی از نزدیکان خود را که مورد اعتمادش می باشد جهت جمع آوری این نذری ها به مقلدین خود معرفی کند تا این شخص با جمع آوری نذری های ماندگار و با توافق نذر کننده این پولهای نذری را در جای مناسب خرج کند ( بنا به اعتمادی زیادی که مقلدین علما به ایشان دارند و می دانند که این پول نذریه ها به درست اسفاده می شود ) 2 – مردم : خیرین و بانیان نذری ها با کمک به طرح فرهنگی نذری های ماندگاربه جوانان کمک کنند تا آنان نیز در این ایام سخت اقتصادی به زندگی و زنده بودن امیدوار باشند و آنان هم با تشکیل زندگی نصف ایمان خود را کامل کنند. 3 – نهادهای متولی امور اجتماعی و فرهنگی : نهادهای همچون وزارت کشور و نیروی انتظامی ؛ وزارت ارشاد و سازمان تبلیغات اسلامی و دیگر سازمانها و نهاد فعال در امور فرهنگی و اجتماعی می توانند با استقبال از این طرح ؛ باعث کاهش خیلی از بحرانها وناهنجاری های اجتماعی و دینی در سطح جامعه (که ناشی از بیکاری می باشد) بشوند . در پایان متذکر می شوم اسراف در نذری ها شاید گناهش از اسراف معمولی بیشتر باشد و امام حسین (ع) در میان ایرانیان آنقدر مورد احترام است که یک دانه از برنجش نباید دور ریخته شود و این بار بیایم با نذورات ایشان جامعه را اصلاح کنیم