خانم مهندس میترا البرزی منش فعال محیط زیست که آخرین دست نوشته ایشان در خبرگزاری سبز پرس منتشر گردیده است .
جنگل های زاگرس از با ارزش ترین جنگل های ایران است. شرایط زیستی زاگرس به لحاظ تنوع، بسیار با ارزش و حساس بوده اما در حوزه جنگل و دیگر ابعاد محیط زیستی تا حدود زیادی مورد بی مهری گرفته است. شاید یکی از دلایل آن دوری از تهران، و اخبار محدود تری است که از این منطقه گزارش می شود. در برنامه پنجم توسعه کشور توجه ویژه ای به حفاظت از جنگل های زاگرس شده است به نحوی که باید همتراز جنگل های خزری حفاظت شوند. به عقيده کارشناسان محيط زيست منطقه حفاظت شده دنا يکي از بکر‌ترين و دست نخورده ترين مناطق تحت حفاظت کشور است که با وسعت 93 هزار و 660 هکتار در استانهاي کهگلويه و بوير‌احمد و اصفهان واقع شده است. اين منطقه کوهستاني با وجود يخچال هاي دائمي، رودهاي پرآب و خروشان و پوشش جنگلی یکی از با ارزش ترین مناطق حفاظت شده کشور در بخش زاگرس است . در این منطقه 440 گونه گياه شناسايي‌شده که بلوط ايراني یکی از باارزش ترین این گونه ها است.
اما با وجود اهمیت جنگل های این منطقه، قطع درختان منطقه حفاظت شده دنا و سایر بخش هایی که در مدیریت سازمان قرار نگرفته است، از اواسط سال گذشته شروع شده است. طرح انتقال خط دهم لوله گاز عسلویه به مناطق شمال و شمال غرب کشور بهانه ای برای تخریب مناطق جدیدی از این جنگل های با ارزش شده است. این درحالی است که طبق توافق سازمان محیط زیست و شرکت ملی گاز مقرر شده بود خط انتقال گاز از کریدوری که تجربه انتقال سه خط لوله در 40 سال اخیر را در گردنه "میمند" داشته عبور کند و عرض کریدور فقط 6 متر باشد. فن آوری های نوین و تخصص متخصصین و شرکت های داخلی که مرتبا نتایج دستاوردهای علمی و اجرایی آن ها در زمینه های مختلف در رسانه ها انتشار می یابد باید توانایی اجرای یک خط لوله با عرض 6 متر را داشته و بهانه هایی مانند شیب، یا مسیرهای دشوار نباید مانعی در راه اجرای این توافق ایجاد نماید. در عین حال، کارفرما در انتخاب شرکت پیمانکار باید توانایی اجرای طرح بر اساس مشخصات فنی توافق صورت گرفته، یعنی عرض 6 متر را باید مورد نظر قرار دهد و بر آن تاکید کند.
از نظر قانونی این طرح باید دارای گزارش ارزیابی اثرات بر محیط زیست باشد که مجری موظف به اجرای مفاد آن و نیز توافق های صورت گرفته با سازمان محیط زیست است. مسلما در گزارش ارزیابی اثرات باید بهترین گزینه مکانی، فنی و کلیه تمهیدات کاهش اثرات مورد بررسی قرار گرفته باشد. متاسفانه به دلیل این که این گزارش در دسترس عموم قرار نگرفته است نمی توان به مفادی از آن که موجب تخریب کمتر و رعایت اصول حفاظت از محیط زیست می باشد اشاره نمود ولی منطقا باید گزارش ارزیابی اثرات بر محیط زیست شامل این گونه موارد باشد.
در حقیقت منطقی ترین و کم هزینه ترین روش توسعه خطوط گاز استفاده از مسیر قدیمی و مورد توافق سازمان حفاظت محیط زیست است. انتقال از مسیر قبلی عبور خطوط گاز چند مزیت به همراه دارد. اول، مورد توافق سازمان محیط زیست است و به همین دلیل مشکلات قانونی و قضایی و توقف در اجرای طرح و کاهش سرعت اجرای طرح عمرانی را به همراه ندارد. دیگر این که در مسیری که قبلا خطوط انتقال عبور کرده است، جاده های دسترسی و نگهداری احداث شده است و نیازهای ساخت و ساز جدید کمتر و محدود تر شده و هزینه طرح به مراتب کاهش می یابد( البته اگر کاهش هزینه ها و افزایش سرعت اجرا مورد توجه باشد و نه افزایش هزینه ها و بالا رفتن حجم عملیات و بازبینی فهرست بها و بالا رفتن مبلغ قرارداد). در عین حال که خطوط قبلی قاعدتا باید بهترین گزینه مسیر برای انتقال خطوط انتقال در ابعاد فنی ، مهندسی و محیط زیستی باشد.
متاسفانه برخلاف توافق های انجام شده انعکاس اخبار تخریب منطقه حفاظت شده دنا و مناطق جنگلی زاگرس در رسانه ها و از سوی سازمان های غیر دولتی و حتی مسئولان دولتی نشان دهنده تخریب جنگل ها با عرض 30 تا 50 و حتی 150 متر بوده است. بنا بر اظهار نظر معاون محیط طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست(مهر ماه 88- خبرگزاری مهر)شرکت پیمانکار یعنی قرارگاه خاتم الانبیا برخلاف توافق بین سازمان محیط زیست و شرکت ملی گاز، خط لوله را از خط الرس تپه ها و در حاشیه رودخانه بشار عبور داده که در 3 کیلومتر فعالیت، 10 تا 14 هزار اصله درخت کهنسال بلوط به ارزش بیش از یک میلیارد تومان در منطقه حفاظت شده دنا در کهگلویه و بویراحمد را قطع کرده است.
در این زمینه خانم شیرین ابوالقاسمی مدیر پروژه بین المللی حفاظت از تنوع زیستی زاگرس در مصاحبه با خبرگزاری مهر در مهر ماه سال 88 با انتقاد از بی توجهی مدیران استانی نسبت به تخریب جنگلهای حفاظت شده دنا گفت: در مشاهده میدانی که از منطقه حفاظت شده دنا داشتم متاسفانه عرض خط لوله گاز عبوری از دنا در برخی مناطق حتی از مرز 150 متر هم فراتر رفته است و گزارش دفتر زیستگاه نیز این موضوع را تائید می کند.
گروه ارزيابي محيط زيست کانون سبز فارس با ارائه گزارشي که پس از بازدید میدانی رئيس هيئت مديره این کانون ، مهندس بهمن ایزدی در جام جم آنلاین در آبان ماه 88 منتشر شد، ميزان تخريب بلوط زار دنا را با احتساب درختچه هاي از بين رفته بيش از 25 هزار اصله اعلام کرد.وی اعلام نمود که مسير عبور این خط لوله از دره "تنگ رواق" شروع و در پر پشت ترين جنگلهاي جنوب و جنوب غرب "ميمند" به شمال روستاي "بنستان" مي رسد و سپس با رد شدن از دشت "تلخاب" به غربي ترين نقطه منطقه "سينه نمک" و در حاشيه رودخانه "خرسان" منطقه دنا مي رسد. وی بیان نمود که قطع درختان در مسير خط لوله گاز با مجوز منابع طبيعي و مصوبه کميته فني استان انجام شده است و وسعت تخريب درختان بلوط در حاشيه رودخانه "خرسان" در منطقه حفاظت شده دنا حدود 5/3 کيلومتر با عرض حداقل 30 متر و حداکثر 50 متر بوده است. برخی از درختان قطع شده عمر حدود 500 ساله داشته اند. ايزدي مسير مورد نظر را منطقه تحت نظارت سازمان محيط زيست دانست و گفت: با وجود آنکه متولي حفاظت از اين منطقه سازمان محيط زيست است، قطع درختان منطقه بدون اجازه و در غياب کارشناسان و ارزياب هاي سازمان محيط زيست و با دستور دستگاهي ديگر انجام شده است،که با ممانعت محيط بانان اداره کل محيط زيست و حکم قضايي هم اکنون از ادامه عمليات احداث اين خط لوله جلوگيري شده است. وی بیان نمود، علاوه بر 7 کیلومتر تخریب شده کنونی، مجوز عبور 18 کيلومتر جاده ديگر از میان منطقه حفاظت شده دنا، در دست پيمانکار است که با شیوه عملکرد کنونی به شدت موجب نگرانی است.
این درحالی است که فرماندار شهرستان دنا مجوز پیمانکار برای قطع درختان را 5000 اصله اعلام کرده و خاطر نشان نموده است که این پیمانکار فقط 3400 اصله درخت را قطع کرده است.
همانطور که مشاهده می شود میزان قطع درختان از 3400 اصله تا 25000 اصله و عرض عبور خط لوله از 30 تا 150 متر گزارش شده است. اما اخبار متفاوت همگی بیان کننده تخریب جنگل ها در منطقه با ارزش حفاظت شده دنا و سایر بخش های جنگل های زاگرس، تخلف شرکت پیمانکار از توافق های انجام شده و بر همین اساس توقف اجرای طرح است.
اما چگونه است که این تخلف ها صورت می گیرد؟
بر اساس قوانین کشور برای اجرای طرح انتقال خطوط گاز باید مطالعات ارزیابی اثرات محیط زیستی توسط کارفرما که شرکت ملی گاز است انجام شود و این مطالعات توسط دفتر" ارزیابی اثرات بر محیط زیست" سازمان محیط زیست که زیر مجموعه معاونت محیط انسانی است و یک نماینده معاونت محیط طبیعی در آن حضور دارد تصویب شود. در صورت تصویب طرح، باید شرکت پیمانکار با نظارت کارفرما و سازمان محیط زیست بر اساس دستورالعمل های مدیریتی کاهش اثرات و طرح های مورد توافق ، به اجرای طرح اقدام نماید.
سوال اول:
چرا شرکت های مجری خود را مجاز به تخلف دانسته و به راحتی تمام قوانین و توافق ها را زیر پا گذارده و سپس با پرخاشگری، سازمان حفاظت محیط زیست را سازمان محیط ایست می نامند. این درحالی است که خود با تخلفات قانونی موجب تخریب، هزینه های اداری و دفتری و توقف و تاخیر در اجرای طرح می شوند. شاید شرکت های مجری دارای منافع اقتصادی در تاخیر در اجرا و نیز افزایش حجم عملیات هستند؟
سوال دوم
چرا گزارش ارزیابی اثرات محیط زیستی این طرح منتشر نمی شود و در دسترس عموم قرار نمی گیرد تا بتوان بر اساس آن نسبت به گزینه های مناسب مسیر، نحوه اجرا، عرض مسیر و تعداد درختان تحت تاثیر قضاوت درستی اتخاذ نمود و آن را با شرایط اجرایی مقایسه نمود؟
سوال سوم
چرا اصولا با نقش بسیار مهمی که دفتر ارزیابی در حفاظت از محیط طبیعی و محیط زیست بر عهده دارد، در معاونت محیط انسانی سازمان قرار گرفته است؟این دفتر با توجه به اهمیت حیاتی که در حفاظت از محیط زیست ایفا می نماید باید زیر مجموعه معاونت محیط طبیعی قرار گیرد.تجربه فعالیت چند ساله این دفتر نشان داده است که معاونت محیط انسانی، بدون اطلاع کامل از حساسیت های محیط های طبیعی که بستر اجرایی کلیه طرح های عمرانی هستند، تقریبا به کلیه طرح های ارایه شده به دفتر مجوز می دهد و بدون توان کارشناسی لازم به بررسی طرح ها اقدام می نماید. همین امر موجب شده است مهم ترین چالش های طرح های عمرانی عموما نادیده گرفته شده و مورد توجه قرار نگیرد.
سوال چهارم
چرا نماینده سازمان های غیر دولتی محیط زیستی در کمیته ارزیابی حضور ندارد؟ در شرایطی که در کشور سازمان های غیر دولتی محیط زیستی متخصص با عضویت افراد شاخص ، مسئول و دلسوز بسیار هستند که باید از این توان استفاده شود. در عین حال که این تشکل ها بدون درگیر بودن در مسایل اداری می توانند نظرات محیط زیستی مناسبی ارایه نمایند.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر